Thanh toán không dùng tiền mặt là gì? Lợi ích và các hình thức thanh toán phổ biến tại Việt Nam

Thanh toán không dùng tiền mặt đang trở thành xu hướng toàn cầu, mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng và doanh nghiệp. Bài viết này sẽ phân tích ưu điểm, nhược điểm của hình thức thanh toán không dùng tiền mặt và giới thiệu giải pháp VNPAY SoftPOS, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa trải nghiệm thanh toán và thúc đẩy thanh toán di động tại Việt Nam.

1. Tổng quan về thanh toán không dùng tiền mặt

Thanh toán không dùng tiền mặt đang trở thành xu hướng toàn cầu, mang lại sự tiện lợi, nhanh chóng và an toàn, giúp người tiêu dùng thanh toán dễ dàng và bảo mật hơn.

1.1. Thanh toán không dùng tiền mặt là gì?

Theo Khoản 10, Điều 3 Nghị định 52/2024/NĐ-CP, “Phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt (phương tiện thanh toán) là phương tiện do tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, công ty tài chính được phép phát hành thẻ tín dụng, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán cung ứng dịch vụ ví điện tử phát hành và được khách hàng sử dụng nhằm thực hiện giao dịch thanh toán.” 

Nói chung, thanh toán không dùng tiền mặt là phương thức thanh toán không cần giao dịch trực tiếp bằng tiền mặt, thường do các tổ chức tài chính cung cấp dịch vụ trên môi trường điện tử như thẻ tín dụng, chuyển khoản, quét mã QR,...

Thanh toán không dùng tiền mặt giúp giao dịch nhanh chóng, tiện lợi và an toàn, giảm thiểu rủi ro liên quan đến tiền mặt.

1.2. Xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam

Thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam ngày càng trở nên phổ biến, với các kênh thanh toán đa dạng như mobile banking, QR code, và ví điện tử. Mục đích chính của những hình thức này là phục vụ cho việc mua bán hàng hóa, dịch vụ và các nhu cầu thiết yếu.

Các ngân hàng và tổ chức tài chính, đặc biệt là VNPAY, đang thúc đẩy mạnh mẽ việc áp dụng các giải pháp thanh toán này cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp, hộ kinh doanh.

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt năm 2024 đã tăng 63,3%, trong đó giao dịch qua ví điện tử và QR Code là hai hình thức phổ biến nhất. Các ngành tiêu dùng, bán lẻ, thực phẩm, và F&B chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong thanh toán không dùng tiền mặt, chiếm 80% tổng giao dịch (theo báo cáo của Visa năm 2023). Điều này cho thấy các hộ kinh doanh, đặc biệt là các điểm bán nhỏ và vừa, cần liên tục thay đổi để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng hiện đại.

Xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ ở các cửa hàng.

2. Các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt

Theo khoản 6 điều 4 Nghị định 101/2012/NĐ-CP, phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt được phép sử dụng trong giao dịch không dùng tiền mặt bao gồm:

• Thanh toán bằng ví điện tử
  Ví điện tử cho phép người dùng lưu trữ tiền và thực hiện giao dịch trực tuyến nhanh chóng. Người dùng có thể thanh toán bằng cách quét mã QR hoặc chuyển khoản qua ví điện tử. 

• Thanh toán bằng thẻ
  Thanh toán qua thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ giúp người dùng thanh toán trực tiếp tại các cửa hàng hoặc trực tuyến. Thẻ được sử dụng để quẹt hoặc nhập thông tin thẻ để hoàn tất giao dịch.

• Thanh toán bằng dịch vụ ngân hàng trực tuyến
  Người dùng có thể thực hiện giao dịch chuyển tiền, thanh toán hóa đơn qua các ứng dụng hoặc trang web của ngân hàng. Chỉ cần đăng nhập vào tài khoản ngân hàng và thực hiện giao dịch theo yêu cầu.

• Thanh toán bằng séc
  Séc là một phương tiện thanh toán cho phép chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng của người phát hành sang người nhận. Người nhận có thể rút tiền mặt hoặc chuyển khoản từ séc.

• Thanh toán bằng ủy nhiệm chi
  Ủy nhiệm chi là một lệnh thanh toán mà người trả tiền yêu cầu ngân hàng chuyển tiền cho người nhận theo một khoản đã thỏa thuận. Người dùng chỉ cần điền thông tin cần thiết và yêu cầu ngân hàng thực hiện giao dịch.

Ví VNPAY là giải pháp thanh toán điện tử nhanh chóng, an toàn và tiện lợi, giúp người dùng dễ dàng thực hiện giao dịch mọi lúc, mọi nơi

3. Lợi ích và hạn chế của thanh toán không dùng tiền mặt

Thanh toán không dùng tiền mặt đang ngày càng trở thành xu hướng phổ biến nhờ vào những lợi ích vượt trội mà giải pháp mang lại. Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích, phương thức này cũng tồn tại một số hạn chế cần được cân nhắc.

3.1 Lợi ích của thanh toán không dùng tiền mặt

Tiện lợi và nhanh chóng
Thanh toán không dùng tiền mặt giúp người dùng thực hiện giao dịch một cách nhanh chóng và tiện lợi mà không cần mang theo tiền mặt. Người tiêu dùng có thể thanh toán mọi lúc, mọi nơi chỉ với một chiếc điện thoại hoặc thẻ ngân hàng, tiết kiệm thời gian và công sức, đặc biệt trong các giao dịch trực tuyến hoặc mua sắm tại các điểm bán không chấp nhận tiền mặt.

An toàn và bảo mật
Thanh toán không dùng tiền mặt cung cấp nhiều biện pháp bảo mật tiên tiến, như mã hóa dữ liệu và xác thực hai yếu tố (2FA), giúp bảo vệ thông tin cá nhân và tài khoản người dùng. Những biện pháp này làm giảm thiểu rủi ro bị mất tiền hoặc gian lận, so với việc mang tiền mặt trong người, đặc biệt là khi thực hiện giao dịch trực tuyến hoặc thanh toán tại các cửa hàng.

Tiết kiệm thời gian và chi phí

Đối với người tiêu dùng, thanh toán không dùng tiền mặt giúp giao dịch nhanh chóng mà không cần phải tìm tiền mặt hay nhận lại tiền thối. Người tiêu dùng có thể thanh toán mọi lúc, mọi nơi qua các kênh như ví điện tử hoặc mobile banking, tiết kiệm thời gian và công sức trong mỗi giao dịch.

Đối với doanh nghiệp, thanh toán không dùng tiền mặt giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian thu tiền và xử lý giao dịch tự động. Quy trình giao dịch trở nên đơn giản và nhanh gọn, giảm bớt các công việc thủ công, giúp nhân viên tập trung vào các nhiệm vụ quan trọng khác.

Trong những năm dịch COVID-19, thanh toán không dùng tiền mặt trở thành lựa chọn phổ biến, giúp hạn chế tiếp xúc trực tiếp và bảo vệ sức khỏe cộng đồng

3.2. Hạn chế của thanh toán không dùng tiền mặt

Độ phủ sóng không đồng đều
Mặc dù thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng phổ biến, nhưng ở một số khu vực hoặc đối với một số đối tượng, việc tiếp cận các phương thức này vẫn còn hạn chế. Những vùng sâu, vùng xa hoặc người dân chưa quen thuộc với công nghệ có thể gặp khó khăn trong việc sử dụng các hình thức thanh toán điện tử.

Yêu cầu có thiết bị và kết nối internet
Việc sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt đòi hỏi người dùng phải có thiết bị thông minh và kết nối internet ổn định. Đối với những người không sở hữu các thiết bị này hoặc ở khu vực có mạng kém, việc thực hiện giao dịch có thể gặp khó khăn, làm giảm tính tiện ích của phương thức thanh toán này.

4. VNPAY - Fintech hàng đầu trong lĩnh vực thanh toán điện tử tại Việt Nam

Thanh toán di động đang trở thành phương thức thanh toán chủ đạo tại Việt Nam, dần thay thế cho thanh toán bằng tiền mặt. Báo cáo của Statista cho thấy số lượng người dùng thanh toán qua POS di động có thể đạt khoảng 34,6 triệu người vào năm 2025, phản ánh sự chuyển mình mạnh mẽ trong xu hướng thanh toán.

VNPAY, một trong những fintech hàng đầu trong lĩnh vực thanh toán điện tử tại Việt Nam, đã cung cấp nhiều giải pháp thanh toán thay thế tiền mặt cho khách hàng, doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Một trong những giải pháp đáng chú ý là VNPAY-POS, với các sản phẩm tiên tiến như VNPAY SmartPOS và VNPAY SoftPOS.

Trong đó, VNPAY SmartPOS là thiết bị thanh toán tích hợp nhiều tính năng ưu việt, cho phép thanh toán qua thẻ từ, thẻ chip, thẻ contactless và mã QR. Thiết bị nhỏ gọn, dễ sử dụng, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và tối ưu quy trình thanh toán, đồng thời hỗ trợ các phương thức trả góp qua thẻ tín dụng, mở rộng đối tượng khách hàng.

Mặt khác, VNPAY SoftPOS là giải pháp thanh toán điện tử tiên tiến, biến điện thoại Android thành máy POS, chấp nhận thanh toán NFC. Với khả năng thanh toán không tiếp xúc và không cần thiết bị phần cứng đắt tiền, VNPAY SoftPOS mang lại những ưu điểm vượt trội như:

• Tiết kiệm chi phí: Không cần đầu tư vào máy POS, giúp doanh nghiệp giảm chi phí, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ như F&B, bán lẻ.

• Thanh toán nhanh chóng, đa dạng phương thức: Giao dịch chỉ mất 3 giây và hỗ trợ thanh toán qua thẻ Visa, Mastercard, JCB, Napas, cũng như các dịch vụ thanh toán di động như Apple Pay, Google Pay.

• Phí giao dịch cạnh tranh: Mức phí giao dịch ưu đãi chỉ từ 0.6%, mang lại lợi ích lớn cho hộ kinh doanh.

• Bảo mật thông tin cao: Giải pháp đáp ứng các tiêu chuẩn bảo mật quốc tế như PCI SSC, PCI CPoC, EMV Co, OWASP, PCI DSS 4.0 Cấp độ 1, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho mọi giao dịch.

Với VNPAY SoftPOS, người dùng dễ dàng thành toán hóa đơn chỉ với 1 chạm, nhanh chóng, an toàn và tiện lợi

Như vậy, thanh toán không dùng tiền mặt đang trở thành xu hướng phổ biến, với thanh toán di động dự báo sẽ là phương thức chủ đạo trong tương lai. VNPAY đã đón đầu xu hướng này và đưa ra các giải pháp thanh toán tiện ích cho cả người tiêu dùng, doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Trong đó, VNPAY-POS là giải pháp nổi bật, giúp doanh nghiệp tận dụng thiết bị POS di động (Mobile POS Payment) với các tính năng vượt trội.

Các chủ cửa hàng/hộ kinh doanh quan tâm đến giải pháp VNPAY SoftPOS có thể liên hệ tư vấn và đăng ký trải nghiệm giải pháp thanh toán VNPAY-POS tại các kênh dưới đây: